Trong thời đại thông tin số, ngành thư viện và quản lý tri thức không còn chỉ là lưu trữ sách và cho mượn tài liệu. Vai trò đã mở rộng thành trung tâm tri thức, nơi dữ liệu, tài liệu, và kiến thức được tổ chức, tìm kiếm và lan tỏa một cách thông minh hơn. Nhờ sự hỗ trợ của công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI), các thư viện hiện đại đang khai thác nhiều công cụ mới để nâng cao hiệu quả hoạt động, cải thiện trải nghiệm người dùng và tăng giá trị dịch vụ kiến thức.
Dưới đây là danh sách các công cụ AI tiêu biểu đang được ứng dụng trong ngành thư viện và quản lý tri thức – kèm theo mô tả ngắn về tính năng và cách sử dụng phù hợp cho môi trường thư viện, giúp bạn hình dung rõ hơn cách chuyển vận sang thời đại thư viện số.
1. Yewno Discover
Một trong những công cụ tìm kiếm và khám phá tri thức dựa trên AI: Yewno Discover hỗ trợ tạo bản đồ kiến thức (knowledge map), giúp người dùng nhìn thấy mối liên hệ giữa các chủ đề, khám phá những luồng nghiên cứu liên ngành.
Ứng dụng trong thư viện: Giúp người đọc hoặc nhà nghiên cứu mở rộng tầm nhìn, tìm tài liệu nghiên cứu mới gắn kết các lĩnh vực; thư viện dùng để thúc đẩy hoạt động nghiên cứu và học thuật.
2. Ex Libris Alma
Là nền tảng dịch vụ thư viện toàn diện (library services platform) được tích hợp AI để hỗ trợ quản lý tài nguyên bản in, tài liệu điện tử và số hoá; bao gồm tự động hoá các workflow, phân tích dữ liệu sử dụng và tối ưu hóa bộ sưu tập.
Ứng dụng trong thư viện: Giúp thư viện hiện đại hoá quản lý bộ sưu tập, nâng cao hiệu quả vận hành và đáp ứng nhu cầu số hoá ngày càng tăng.
3. Bloomfire
Một nền tảng quản lý tri thức (knowledge management) dùng AI để tìm kiếm nội dung doanh nghiệp nhưng cũng rất phù hợp cho thư viện và kho tri thức: cung cấp tìm kiếm AI trên nhiều định dạng tài liệu (PDF, audio, video) và phân tích sử dụng kiến thức.
Ứng dụng trong thư viện: Dành cho các thư viện số hoặc bộ phận tri thức trong tổ chức muốn biến kho dữ liệu thành tài sản hữu ích, cải thiện truy cập và chia sẻ tri thức.
4. Slite
Ứng dụng nhẹ và thực tiễn cho quản lý kiến thức nội bộ, với khả năng tìm kiếm thông minh bằng AI, gợi ý nội dung và duy trì chất lượng tài liệu.
Ứng dụng trong thư viện: Hữu ích khi thư viện có nhiều nhân viên/chuyên viên tham gia vào việc xây dựng, cập nhật nội dung – AI hỗ trợ đảm bảo rằng các tài liệu hướng dẫn, quy trình nội bộ luôn được tổ chức tốt và dễ truy cập.
5. Document360
Là một trong các công cụ quản lý tri thức AI hàng đầu – hỗ trợ tạo, tổ chức và phân phối tài liệu nội bộ thông minh: gắn thẻ tự động, hỗ trợ đa ngôn ngữ, tìm kiếm ngữ nghĩa.
Ứng dụng trong thư viện: Khi thư viện xây dựng thư viện số, kho tri thức trực tuyến hoặc portal hướng dẫn sử dụng – Document360 có thể giúp quản lý và cung cấp thông tin tự phục vụ cho người dùng và nhân viên.
6. Team‑GPT
Một nền tảng AI tùy biến cho tri thức và nội bộ tổ chức: cho phép tổ chức mô hình AI dựa trên dữ liệu của chính mình để hỗ trợ truy vấn, tạo nội dung và tìm kiếm tri thức phức tạp. Team-GPT
Ứng dụng trong thư viện: Thích hợp cho các thư viện lớn hoặc thư viện nghiên cứu mong muốn phát triển trợ lý ảo nội bộ, chat-bot hướng dẫn tìm tài liệu hoặc hỗ trợ người dùng/nhân viên.
7. Một số công cụ & hướng ứng dụng khác
ChatPDF: Cho phép người dùng “hỏi/tra” trong tài liệu PDF lớn và nhanh chóng nhận câu trả lời.
Scite: Hỗ trợ phân tích trích dẫn, xác thực thông tin học thuật.
Perplexity AI: Công cụ tìm kiếm thông minh mở rộng từ web sang định dạng nghiên cứu, hỗ trợ người dùng thư viện tìm thông tin phức tạp.
… và nhiều công cụ khác như gợi ý trong nghiên cứu, phân loại tự động, trích xuất dữ liệu từ tài liệu số hóa.
Vì sao thư viện & quản lý tri thức nên ứng dụng AI ngay hôm nay?
Nâng cao trải nghiệm người dùng: Người sử dụng thư viện ngày nay mong đợi truy cập nhanh chóng, gợi ý cá nhân và tìm kiếm tự nhiên — AI giúp đáp ứng điều đó.
Tối ưu vận hành & tiết kiệm nhân lực: Các công việc như phân loại, gắn thẻ, tìm tài liệu, sàng lọc dữ liệu giờ có thể được AI hỗ trợ mạnh mẽ — nhân viên thư viện sẽ tập trung vào các hoạt động giá trị cao hơn.
Tăng giá trị tri thức: Khi dữ liệu được tổ chức tốt và truy cập dễ, thư viện không chỉ cung cấp sách/tài liệu mà trở thành trung tâm tri thức – hỗ trợ nghiên cứu, học tập và đổi mới.
Chuẩn bị cho tương lai số hóa: Trong bối cảnh thư viện đang chuyển đổi thành thư viện số, kho tri thức mở và các dịch vụ thông minh — AI không chỉ là “trợ giúp” mà là nhân tố then chốt.
👉 Kết luận & Call to Action
Nếu bạn đang làm việc tại thư viện học thuật, thư viện công cộng, kho tri thức, hoặc đang quản lý thông tin và dữ liệu lớn trong tổ chức, thì việc trang bị kiến thức và kỹ năng ứng dụng AI là rất cần thiết.
Hệ thống Đào tạo Trí tuệ Nhân tạo hiện đang mở khóa học “AI Thực Chiến dành cho ngành Thư viện & Quản lý Tri thức”, nơi bạn sẽ được hướng dẫn cách lựa chọn và triển khai các công cụ AI như trên — từ tìm kiếm thông minh, phân loại tự động, quản lý tri thức đến hỗ trợ người dùng thư viện. Đồng thời, chúng tôi còn đào tạo các ngành nghề khác ứng dụng AI, từ Marketing, Sales, Ngân hàng, Nhân sự… đến các lĩnh vực đang chuyển đổi số.
🔥 Đăng ký ngay hôm nay để trở thành người tiên phong trong ứng dụng AI cho thư viện và quản lý tri thức!
