Kể từ năm 1994 đến nay, Karl Kerner, 64 tuổi, vẫn làm biên dịch viên tiếng Anh, tiếng Đức và tiếng Na Uy, chủ yếu là các văn bản khoa học – lĩnh vực đòi hỏi tính cẩn thận, kiến thức chuyên môn cao, thuật ngữ chuyên ngành nhiều. “Nhưng hiện tại, về cơ bản tôi đã ngừng công việc này”, ông nói với Guardian. “AI đã đến như một cơn sóng thần”.
Theo Kerner, các công cụ dịch thuật ngày càng tối ưu khiến số lượng công việc mà ông nhận giảm dần gần đây. Chỉ sau một đêm, những thứ về văn hóa, ngôn ngữ mà ông tự hào trở nên vô giá trị. Ông ví điều này như “ai đó lấy mất tấm thảm dưới chân”.
Nhưng Kerner không ác cảm hoàn toàn với AI. Ông thỉnh thoảng vẫn nhận hợp đồng dịch thuật và thay vì dịch từng từ, ông đưa văn bản vào phần mềm dịch, sau đó sử dụng kiến thức của mình để biên tập những điểm không chính xác hoặc dịch sai, giúp giảm đáng kể thời gian làm việc. “Tôi không sợ công nghệ. Tôi thấy nó hấp dẫn theo cách riêng”, ông nói.
Nhiều người khác có trải nghiệm tích cực khi đưa AI vào công việc. Alexander Calvey, bác sĩ đa khoa tại Surrey, cho biết sử dụng AI để viết ghi chú đã giúp ông tiết kiệm thời gian và cải thiện chất lượng, qua đó “tập trung nhiều hơn vào bệnh nhân hơn”.
ChatGPT cũng trở thành công cụ hữu ích cho nhà nghiên cứu toán học và triết học tên Paul tại trường đại học Stockholm, đặc biệt là khả năng tóm tắt tài liệu và đưa ra các câu hỏi nghiên cứu. “Nó biết về nhiều thứ, những thứ mà người khác đã làm nhưng tôi lại không hề biết, qua đó giúp tôi nghiên cứu những chủ đề đó sâu hơn”, Paul nói.
Minh họa AI có thể khiến con người mất việc. Ảnh: Cryptopolitan
Dù vậy, AI thay thế con người ở một số lĩnh vực là không thể tránh khỏi. Theo khảo sát công bố đầu năm của Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF) với hàng trăm doanh nghiệp lớn, trong 5 năm tới, nhiều việc làm có thể bị cắt giảm vì trí tuệ nhân tạo. Trong đó, từ nay đến 2030, 41% có kế hoạch giảm nhân sự khi AI đảm nhận một số việc, 77% cho biết có kế hoạch đào tạo lại và nâng cao kỹ năng cho lao động hiện tại trong giai đoạn 2025-2030 để làm việc cùng AI tốt hơn.
“Lần đầu tiên thiết kế đồ họa và thư ký pháp lý nằm trong nhóm công việc bị sụt giảm nhiều nhất. Điều này cho thấy AI tạo sinh ngày càng có khả năng làm các việc liên quan đến tri thức”, báo cáo nhận định.
Ngược lại, gần 70% doanh nghiệp lên kế hoạch tuyển nhân sự có kỹ năng thiết kế công cụ AI. 62% dự định tăng tuyển nhân sự có thể làm việc cùng AI tốt hơn.
Trong tọa đàm cuối năm ngoái, “cha đỡ đầu AI” Yoshua Bengio và Chủ tịch FPT Trương Gia Bình cũng cho rằng trí tuệ nhân tạo sẽ thay thế nhiều công việc, nhưng không “cướp” việc. “Có thể dự đoán những công việc đơn giản sẽ được tự động hóa trước, trong khi với những công việc đòi hỏi chuyên môn cao, con người sẽ giữ vai trò chủ đạo”, ông Bengio, nhà sáng lập Viện nghiên cứu Mila, nói.
Theo ông Trương Gia Bình, AI cần được coi là “đồng minh” chứ không phải mối đe dọa, giành việc của con người. Nhưng thay vì đứng yên, mỗi người cần học hỏi và thích nghi để duy trì tính cạnh tranh trên thị trường lao động, gồm những hiểu biết cơ bản về AI, học máy, khoa học dữ liệu, cũng như kỹ năng giải quyết vấn đề và phân tích để làm việc hiệu quả với các hệ thống AI.
Một số kết quả khảo sát cũng cho thấy AI không “cướp” việc như nhiều người lo ngại. Nghiên cứu của McKinsey chỉ ra AI có thể đóng góp tạo ra từ 20 triệu đến 50 triệu việc làm mới trên thế giới vào năm 2030.
