Trong thời đại công nghệ phát triển nhanh chóng, câu hỏi về việc liệu AI hay con người sáng tạo hơn đã trở thành một chủ đề tranh luận sôi nổi. Khi trí tuệ nhân tạo ngày càng thông minh hơn, khả năng tạo ra nội dung mới của nó cũng dần tiệm cận với những gì con người có thể làm. Tuy nhiên, liệu AI có thực sự vượt qua được sự sáng tạo của con người?
AI và Khả Năng Sáng Tạo
AI ngày nay có thể viết thơ, sáng tác nhạc, vẽ tranh, lập trình, thậm chí đưa ra ý tưởng mới dựa trên dữ liệu khổng lồ mà nó được đào tạo. Các thuật toán máy học có thể kết hợp nhiều yếu tố khác nhau để tạo ra nội dung độc đáo trong thời gian ngắn. Ví dụ, các công cụ như ChatGPT có thể viết bài luận, MidJourney có thể tạo ra hình ảnh nghệ thuật, và DeepComposer có thể sáng tác nhạc theo nhiều phong cách khác nhau.
Tuy nhiên, AI chỉ có thể sáng tạo dựa trên dữ liệu đã có. Nó không có cảm xúc, kinh nghiệm cá nhân hay khả năng suy nghĩ vượt ra ngoài khuôn khổ của những gì đã biết. AI có thể là bộ óc cực kỳ thông minh nhưng nó thiếu một trái tim thổn thức những nhịp đập của cảm xúc, thiếu cả lý tưởng và ký ức, thứ làm nên những tác phẩm nghệ thuật rung cảm triệu triệu con người. AI giỏi trong việc tái tổ hợp thông tin, nhưng chưa thể đạt đến cấp độ sáng tạo thực sự như con người.
Ảnh “The Electrician” của tác giả Boris Eldagsen đã đoạt giải thưởng Sáng tạo tại cuộc thi SWPA 2023
Sự Sáng Tạo của Con Người
Con người có khả năng sáng tạo theo cách mà AI không thể tái tạo hoàn toàn. Cảm xúc, trực giác, và sự trải nghiệm cá nhân đóng vai trò quan trọng trong quá trình sáng tạo của con người. Con người qua hàng ngàn năm tiến hóa mới có khả năng phát triển trí tuệ, hành vi và cảm xúc như ngày hôm nay. Cảm xúc chính là món quà vô giá, là thứ làm nên sự khác biệt giữa con người với mọi loài và tất nhiên không một máy móc nào có thể so sánh. Những nhà khoa học, nghệ sĩ, nhà văn hay nhạc sĩ vĩ đại không chỉ tạo ra những tác phẩm dựa trên dữ liệu có sẵn, mà còn đưa vào đó cảm hứng, sự đột phá, và một tầm nhìn độc đáo.
Hơn nữa, con người có khả năng suy nghĩ trừu tượng, liên tưởng những ý tưởng không liên quan để tạo ra cái mới, điều mà AI vẫn còn rất hạn chế. Những phát minh vĩ đại như thuyết tương đối của Einstein hay các phong trào nghệ thuật như Ấn tượng và Trừu tượng không thể chỉ dựa vào dữ liệu cũ mà có thể hình thành.
Kết Luận: AI và Con Người – Ai Sáng Tạo Hơn?
AI có lợi thế trong việc xử lý lượng lớn thông tin và tạo ra nội dung nhanh chóng, nhưng con người vẫn giữ vị trí trung tâm trong sự sáng tạo đột phá. AI có thể hỗ trợ con người trong quá trình sáng tạo, nhưng không thể thay thế được khả năng tư duy, cảm xúc và tầm nhìn của con người.
Công nghệ phát triển với mục đích phục vụ cuộc sống của con người được tốt hơn. Con người hoàn toàn có thể tận dụng AI để phát triển, học tập kỹ năng cho mục đích sáng tạo nghệ thuật. AI có thể xem như một chiếc nồi đa năng có thể nấu đủ thứ món với số lượng lớn thế nhưng chẳng thể nào thay thế được người đầu bếp, có thể bạn thích ăn đồ ăn được chế biến sẵn nhưng bạn thừa biết giữa món ăn do đầu bếp chế biến và món ăn đóng hộp thứ nào có giá trị và ngon hơn.
Tóm lại, AI và con người không nên bị đặt vào thế đối đầu trong vấn đề sáng tạo. Thay vào đó, AI có thể là công cụ hỗ trợ con người mở rộng khả năng sáng tạo của mình, giúp tối ưu hóa quy trình và truyền cảm hứng để tạo ra những điều mới mẻ. Khi AI và con người kết hợp, chúng ta có thể khai phá những tiềm năng sáng tạo chưa từng có trước đây.
